สัตว์หิมพานต์ เป็นเรื่องของสัตว์ที่มีปรากฏในวรรณคดี ประเพณี จิตรกรรม และสถาปัตยกรรม บางตัวมีประวัติตำนานพอจะเล่าขานกันได้ แต่บางตัวก็ไม่มีเรื่องเล่าเพราะเป็นเพียงความคิดที่จะสร้างสรรค์สัตว์ประหลาดขึ้นมาเท่านั้น หนังสือเล่มนี้แตกต่างจากหนังสือภาพสัตว์หิมพานต์เล่มอื่น ๆ มีเนื้อหาที่หนังสือเล่มอื่นไม่มี เพราะได้วิเคราะห์เปรียบเทียบถึงแหล่งที่มา มีนิยายเล่าประกอบเพื่อให้อ่านสนุก แม้รูปของสัตว์ต่าง ๆ ก็หารูปแบบที่ต่างกันมาให้ดูเปรียบเทียบ เหตุที่ ส. พลายน้อย เขียนเรื่อง สัตว์หิมพานต์ ก็เนื่องมาจากมีนักเรียนช่างศิลป์ ๓-๔ คนมาขอให้อธิบายเรื่องประวัติความเป็นมาของสัตว์หิมพานต์ เพื่อจะนำไปเขียนรายงาน เป็นเหตุให้ผู้เขียนนึกสนุก ด้วยเห็นว่าเรื่องของสัตว์ประหลาดมีกล่าวถึงในตำนานของชาติต่าง ๆ ถ้านำมาเล่าเป็นการเปรียบเทียบก็จะได้ทราบถึงคติความเชื่อของแต่ละชาติว่าตรงกันหรือต่างกันอย่างไร เป็นความรู้ที่กว้างขวางออกไป ทั้งยังไม่เคยมีการเขียนทำนองนี้มาก่อน อาจเป็นประโยชน์ไม่เฉพาะแต่นักเรียนเท่านั้นที่ต้องการทราบ แม้แต่ครูหรือผู้สนใจทั่ว ๆ ไปก็อาจได้รับประโยชน์